Cửa Lò – cái tên vừa như từ chữ Mã Lai là Kua La tức là cửa biển, lại vừa như cái tên dân dã dành cho cửa biển đầy gió lùa này là Cửa Lùa rồi đọc theo tiếng địa phương thành Cửa Lò… thì rốt cuộc vẫn là một địa danh để chỉ về Trại Cây Bàng xưa. Bởi vậy, giờ đây vẫn còn đền Vạn Lộc thờ tướng quân Nguyễn Sư Hồi.
Cửa Lò đã trải qua nhiều chặng dài lịch sử oai hùng, nhưng Cửa Lò cũng là nơi nghỉ mát tuyệt vời với hơn 10 cây số bãi biển quanh năm sóng nước trong xanh và những hòn đảo trời cho gần kề tầm mắt. Đấy là hòn Lan Châu đá dựng trăm hình, đấy là đảo Song Ngư mang huyền thoại của tình yêu chài lưới. Và xa khơi là đảo Mắt, cũng là nơi rađa phóng xa cặp mắt thần canh trời giữ biển. Chính vì thế mà Bảo Đại – ông vua cuối cùng của triều Nguyễn đã tìm đến để xây Nhà Mát ăn chơi trong những cuộc du hành ra phương bắc. Trong sách Hướng dẫn Du lịch của Tổng cục Du lịch Việt Nam, Cửa Lò cũng được khẳng định: Năm 1907 đã có một khu biệt thự được bắt đầu xây dựng.
Sau chiến tranh chống Mỹ cứu nước, người ta đã tìm thấy ở đây một tiềm năng du lịch tiềm tàng, nối với nhiều điểm du lịch nổi bật của xứ Nghệ và cả nước. Ngày 29/8/1994, Chính phủ đã quyết định cho Nghệ An biến Cửa Lò thôn quê thành Cửa Lò Thị xã. Mô hình quy hoạch thiết kế đầu tiên, giờ đây đã và đang biến thành hiện thực. Những con đường dọc ngang như kẻ bàn cờ. Những khách sạn vươn lên chiếm lĩnh bầu trời. Những rừng cây xanh, những khu vui chơi, những đầm hồ sinh thái rộng mở. Điện sáng như sao sa mở ra một vòng cung biển diệu kỳ như câu chuyện cổ tích thời hiện đại. Và đến năm 2009 Cửa Lò đã hội tụ đủ các tiêu chuẩn để trở thành đô thị loại III.
Kinh tế dịch vụ, đặc biệt là du lịch phát triển nhanh, trở thành ngành kinh tế động lực thúc đẩy các lĩnh vực khác phát triển. Giá trị sản xuất năm 2010 đạt 767 tỷ đồng, tăng 2,6 lần so với năm 2005. Tốc độ tăng bình quân 5 năm (giai đoạn 2005-2010) là 21,1%. Riêng du lịch tăng từ 245 tỷ đồng năm 2005 lên 520 tỷ đồng năm 2010 và năm 2011 đạt 920 tỷ đồng. Đến năm 2011 đã có trên 2 triệu lượt khách đến với Cửa Lò trong năm, có 235 khách sạn, nhà nghỉ, trên 6.500 phòng và gần 14.000 giường. Hệ thống hạ tầng du lịch được nâng cấp và đầu tư khá đồng bộ. Các loại dịch vụ phát triển đa dạng, chất lượng nâng lên rõ rệt.
Hiện nay Cửa Lò đang khuyến khích các cơ sở dịch vụ đầu tư chiều sâu, đa dạng hóa sản phẩm du lịch, tạo nhiều sản phẩm dịch vụ có thương hiệu, chất lượng cao, hấp dẫn khách du lịch. Thu hút các nhà đầu tư xây dựng một số khu du lịch- Resort ở Lan Châu, Cửa Hội, Đảo Ngư, trung tâm hội nghị, hội thảo, nghỉ dưỡng cao cấp. Gắn phát triển du lịch với phát triển thương mại. Mở rộng sắp xếp mạng lưới ky ốt, công viên bãi tắm, các chợ, các siêu thị; xây dựng các trung tâm lữ hành, kết nối du lịch Cửa Lò với các khu du lịch trong tỉnh và khu vực. Hình thành trung tâm thương mại chất lượng cao, các khu du lịch tổng hợp, xây dựng hạ tầng cơ sở, đảm bảo quy hoạch, trật tự văn minh và bảo vệ được cảnh quan môi trường sinh thái, nhằm tăng lượng khách du lịch, tăng thời gian lưu trú và tăng số ngày khách đến trong năm. Phấn đấu tổng nguồn vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2010-2015 từ 6.500-7.000 tỷ đồng, trong đó vốn xây dựng từ ngân sách và huy động khác 1.000 – 1.200 tỷ đồng. Trong giai đoạn phát triển mới Cửa Lò có nhiều thuận lợi: Nghị quyết 05 ngày 28/10/2011 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về phát triển du lịch Nghệ An giai đoạn 2011-2020 đã định hướng rõ “Xây dựng Vinh – Cửa Lò – Nam Đàn trở thành cụm du lịch gắn với du lịch Quốc gia, Quốc tế; Cửa Lò trở thành đô thị du lịch có môi trường xanh, sạch, dịch vụ đa dạng, hấp dẫn”.
Vấn đề đặt ra hiện nay của Cửa Lò là một quy hoạch thật sự khoa học, những chính sách đồng bộ để phát triển và sự đồng thuận cao để biến tiềm năng, nhân lực, vật lực thành sản phẩm. Sự phát triển bền vững của Cửa Lò cần được khẳng định một cách có trách nhiệm và tự hào của người Cửa Lò, người Nghệ An trong quá trình chuẩn bị cho kỷ niệm 105 năm ngày truyền thống du lịch Cửa Lò; chuẩn bị để Cửa Lò thành Thành phố Du lịch biển Xanh – Sạch – Đẹp, giàu mạnh, văn minh và trong suốt quá trình phát triển tương lai./.
Theo: Phan Công Lưu-P.Bí thư TT thị ủy Cửa Lò
