Diễn tập chiến đấu phường trong khu vực phòng thủ (KVPT) là hình thức huấn luyện tổng hợp cao nhất và toàn diện, cho cả hệ thống chính trị ở cấp phường, vận hành theo cơ chế cấp ủy đảng lãnh đạo, chính quyền điều hành, Ban chỉ huy quân sự chủ trì phối hợp với công an, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, tổ chức, ngành đoàn thể tham mưu và tổ chức thực hiện, nhằm giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần phát triển kinh tế – xã hội, tăng cường, cũng cố quốc phòng, an ninh; chủ động ngăn ngừa và xử lý có hiệu quả các tình huống ngay từ cơ sở; chuẩn bị tiềm lực ở cấp phường, tạo thế và lực cho các lực lượng hoạt động phối hợp, giữ vững địa bàn trong KVPT khi có chiến tranh. Thông qua diễn tập để kiểm tra đánh giá trình độ, khả năng sẵn sàng và huy động tiềm lực, sức chiến đấu của địa phương trong chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Nhận thức các vấn đề trên, trong những năm qua cùng với việc phát triển kinh tế – xã hội. Thị xã Cửa Lò luôn quan tâm xây dựng tiềm lực quốc phòng trong khu vực phòng thủ, một trong những nhiệm vụ được cấp ủy, chính quyền chú trọng và đặt lên hàng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ quân sự – quốc phòng địa phương của thị xã, đó là chỉ đạo các phường tổ chức diễn tập chiến đấu phường trong KVPT sát với tình hình thực hình thực tiễn của các cơ sở, sẵn sàng xử trí kịp thời, đúng pháp luật các tình huống diễn ra của các địa phương, không để bị động, bất ngờ.
Trên cơ sở quán triệt Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 22/9/2008 của Bộ Chính trị (khóa X) về tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thành khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới; Nghị định số 21/2019/NĐ-CP ngày 22/02/2019 của Chính phủ về khu vực phòng thủ cũng như các chỉ thị; Mệnh lệnh nhiệm vụ Quân sự quốc phòng năm 2022 của Bộ CHQS tỉnh Nghệ An. Ban CHQS Thị xã đã quán triệt sâu sắc, chủ động tham mưu cho Ban Thường vụ Thị ủy ra Nghị quyết chuyên đề lãnh đạo; UBND Thị xã ban hành Kế hoạch về tổ chức diễn tập chiến đấu phường trong KVPT. Thành lập Ban chỉ đạo; Ban Tổ chức, tổ đạo diễn, tổ bảo đảm cấp thị xã giúp việc cho Ban chỉ đạo để tiến hành quán triệt, giao nhiệm vụ cho các ban ngành, đoàn thể chỉ đạo, đạo diễn, cơ sở diễn tập. Sau khi được giao nhiệm vụ, ban Tổ chức làm tốt mọi công tác chuẩn bị như xây dựng kế hoạch, chương trình và các văn kiện diễn tập, hướng dẫn, giúp Ban CHQS các phường tổ chức sử dụng lực lượng phương tiện, cơ sở vật chất bảo đảm cho nhiệm vụ diễn tập. Trong quá trình làm công tác chuẩn bị, Ban chỉ đạo thường xuyên nắm tiến độ công tác chuẩn bị của các địa phương, triển khai cho Ban Tổ chức, Tổ đạo diễn bám sát theo dõi, giúp đỡ cán bộ và khung tập, trong đó tập trung vào bồi dưỡng những nội dung trọng tâm, trọng điểm mà Ban chỉ đạo diễn tập đã xác định.
Để nâng cao tính thực tế cho các địa phương diễn tập, Ban Tổ chức, Tổ đạo diễn chủ động nghiên cứu nắm chắc văn bản hướng dẫn của cơ quan cấp trên mà trực tiếp là tài liệu “Tổ chức, phương pháp diễn tập chiến đấu xã, phường, thị trấn trong khu vực phòng thủ” năm 2022 của Bộ Tổng Tham mưu, Quân đội Nhân dân Việt Nam, đồng thời nắm chắc tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa- xã hội, quốc phòng và an ninh của từng phường để xác định các nội dung, địa điểm diễn tập vận hành cơ chế, diễn tập thực binh sát với ý định tác chiến, phù hợp với tình hình thực tiễn của các địa phương, tổ chức bồi dưỡng nội dung, tổ chức, phương pháp cho các vai tập theo chức trách, nhiệm vụ được giao, chú trọng vào các hoạt động của cấp ủy, chính quyền, các tổ chức, đoàn thể và LLVT trong từng trạng thái quốc phòng và trạng thái SSCĐ. Để diễn tập đạt kết quả cao, các đơn vị diễn tập tích cực, chủ động nghiên cứu các tài liệu, tổ chức luyện tập các nội dung đã được xác định theo kế hoạch của Ban chỉ đạo. Sau mỗi lần tập, tổ chức rút kinh nghiệm nghiêm túc để rút ra những nội dung đã làm được và chưa được, tiếp tục bồi dưỡng những nội dung còn yếu, thiếu để đáp ứng được nhiệm vụ và yêu cầu đặt ra trong diễn tập.
Trong thực hành diễn tập, Đảng ủy – Ban CHQS thị xã đã chủ động tham mưu cho Thị ủy, HĐND UBND và các ban, ngành, đoàn thể thực hiện tốt 2 nội dung chính là diễn tập cơ chế và diễn tập thực binh. Ở nội dung vận hành cơ chế qua các giai đoạn diễn tập (chuyển lực lượng vũ trang vào các trạng thái sẵn sàng chiến đấu, chuyển các hoạt động của địa phương vào các trạng thái quốc phòng) cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban ngành, lực lượng vũ trang của phường tham gia diễn tập đã vận hành đúng cơ chế “Đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý điều hành, cơ quan Quân sự phối hợp với cơ quan Công an và các ban, ngành, đoàn thể làm tham mưu và tổ chức thực hiện”. Chất lượng các cuộc họp ở từng giai đoạn chuyển trạng thái, giai đoạn tổ chức chuẩn bị và thực hành chiến đấu, các vai tập thể hiện khá rõ nét trong quán triệt mệnh lệnh, giao nhiệm vụ tổ chức hiệp đồng, chỉ thị bảo đảm đã bám sát nguyên tắc, lý luận, nhận định đánh giá đúng tình hình, phân công chỉ huy giao nhiệm vụ tổ chức hiệp đồng cho các đơn vị đạt được yêu cầu đề ra.
Diễn tập thực binh, Ban CHQS thị xã phối hợp lực lượng Công an xây dựng kịch bản, kết cấu, giả định tình huống phù hợp với tình hình của từng địa phương, nội dung thực binh đa dạng, phong phú. Lực lượng tham gia ngoài Quân sự và Công an còn thu hút được số lượng quần chúng nhân dân cùng tham gia đông như: Lực lượng làm quân xanh cho Trung đội Dân quân cơ động phối hợp với lực lượng Công an đánh chiếm mục tiêu giải thoát con tin; Thực hành xử trí tình huống tụ tập, gây rối, biểu tình, bạo loạn chính trị; sơ tán nhân dân ra khỏi vùng trọng điểm đánh phá của pháo binh, không quân địch; tham gia cứu sập, khắc phục hậu quả sau mỗi đợt địch đánh phá bằng hỏa lực vào địa bàn… Với nhiều lực lượng và thành phần tham gia, đa số trong lực lượng thực binh chưa qua quân đội, song nhận thức được vị trí, ý nghĩa của diễn tập chiến đấu phòng thủ cũng như chuẩn bị tiềm lực trong xây dựng khu vực phòng thủ của cấp ủy chính quyền các địa phương. Các địa phương đã làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng nâng cao nhận thức tinh thần, trách nhiệm cho các thành phần tham gia thực binh trước khi bước vào diễn tập, tạo sự đồng thuận cao trong cán bộ và nhân dân. Mặc dù thời điểm tổ chức diễn tập của các địa phương thời tiết không thuận lợi, nắng nóng gay gắt, nhưng lực lượng tham gia huấn luyện thực binh đã tổ chức luyện tập chu đáo, tích cực, động tác cá nhân thuần thục. Tham gia thực binh sơ tán nhân dân ra khỏi vùng trọng điểm đánh phá của hỏa lực địch với tinh thần ý thức cao, thái độ nghiêm túc, thành phần tham gia đa dạng có cả người già, trẻ nhỏ, học sinh, cùng với tư trang, trang bị, nông cụ sản xuất, trâu bò để sinh hoạt lâu dài… không quản ngại thời tiết nắng, mưa, tham gia đông đảo, mỗi khối huy động từ 150 đến 200 người tham gia. Qua đó, thể hiện, Chi ủy Ban cán sự khối, phố đã quán triệt, triển khai chặt chẽ, có nhận thức tốt về nhiệm vụ quốc phòng và an ninh nói chung, nhiệm vụ diễn tập nói riêng, cùng với sự đồng thuận, thống nhất cao trong các tầng lớp nhân dân. Thông qua sơ tán, đã làm tốt công tác tuyên truyền về nhiệm vụ và trách nhiệm xây dựng tiềm lực, chính trị tinh thần, tiềm lực kinh tế – xã hội và tiềm lực quốc phòng – an ninh trong khu vực phòng thủ, khắc phục được nhận thức của nhân dân về nhiệm vụ xây dựng khu vực phòng thủ không chỉ là của quân đội và công an, mà nhiệm vụ đó là của cả cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể chính trị- xã hội và của nhân dân.
Tuy nhiên, diễn tập chiến đấu phường trong KVPT năm 2022 còn bộc lộ một số hạn chế đó là: Một số đồng chí cán bộ chưa chủ động nghiên cứu các nội dung theo kế hoạch của Ban Chỉ đạo. Chất lượng Tham mưu của các ban, ngành, đoàn thể cấp phường trong xử trí một số tình huống còn hạn chế; tính chủ động của một số thành viên trong khung tập chưa cao; chưa nắm được bản chất của từng trạng thái quốc phòng của địa phương và các trạng thái sẵn sàng chiến đấu của LLVT nên còn nhầm lẫn, chưa hình dung được tưởng định, mức độ, yêu cầu đặt ra trong từng giai đoạn diễn tập; kiến thức về lĩnh vực quốc phòng, an ninh của một số đồng chí trong khung tập còn hạn chế.
Với kết quả diễn tập chiến đấu phường trong KVPT năm 2022, Ban CHQS thị xã Cửa Lò rút ra một số nội dung cơ bản có ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn để cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm để tiếp tục chỉ đạo các phường diễn tập các năm tiếp theo đạt kết quả tốt hơn:
Một là, cấp ủy, chính quyền, thủ trưởng cơ quan, đơn vị phải làm tốt công tác bồi dưỡng kiến thức quốc phòng và an ninh cho các đối tượng để trang bị những kiến thức cơ bản cho cán bộ, đảng viên, nhân dân và LLVT các cấp về nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN trong tình hình mới, theo đúng tinh thần Nghị quyết số 28 của Bộ Chính trị (khóa X) về tiếp tục xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc trong tình hình mới, Nghị quyết số 28 Hội nghị Trung ương 8 (Khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Nghị định số 21/2019/NĐ-CP ngày 22/02/2019 của Chính phủ về khu vực phòng thủ.
Hai là, cơ quan Quân sự thị xã cần làm tốt vai trò tham mưu giúp cấp ủy và chính quyền địa phương lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt công tác quán triệt, tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên các ban, ngành, đoàn thể và nhân dân trên địa bàn về nhiệm vụ diễn tập chiến đấu phòng thủ. Đây là vấn đề quan trọng, là một trong những nhiệm vụ chính trị của địa phương nhằm góp phần quyết định đến kết quả cuộc diễn tập, bởi cuộc diễn tập chỉ có thể thành công khi đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân địa phương nhận thức đầy đủ và có trách nhiệm cao về nhiệm vụ được giao. Chống biểu hiện trông chờ vào cơ quan cấp trên, khoán trắng cho cơ quan Quân sự và Công an.
Ba là, cấp ủy, chính quyền địa phương diễn tập phải lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ công tác chuẩn bị diễn tập, từ việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản về diễn tập. Quá trình diễn tập, phải đề cao trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, vai trò tham mưu, phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể. Hiện nay đội ngũ các bộ các ban, ngành, thể cấp phường thực hiện nhiệm vụ trong diễn tập chiến đấu phòng thủ theo từng cương vị, chức trách còn hạn chế, lúng túng. Do vậy cần tập trung bồi dưỡng kiến thức QP & AN cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và nhân dân nắm được những nội dung cơ bản của các trạng thái sẵn sàng chiến đấu của LLVT và các trạng thái về quốc phòng của địa phương cũng như công tác tổ chức chuẩn bị và thực hành chiến đấu.
Bốn là, phương pháp tổ chức, điều hành diễn tập phải linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với đặc điểm tình hình địa phương và phải gắn thực hiện nội dung diễn tập với chương trình xây dựng đô thị văn minh, xây dựng thế trận quân sự trong KVPT. Việc lựa chọn nội dung thực binh trong diễn tập nên sát với những vấn đề “nóng” đang đặt ra của địa phương như: giải quyết các vấn đề nổi cộm, các điểm nóng về an ninh trật tự, khả năng phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn. Các cấp, các ngành, các lực lượng phải coi đây là việc làm thiết thực, thể hiện sự kết hợp giữa kinh tế, xã hội với QP & AN trong KVPT; thông qua diễn tập có thể giải quyết được những vấn đề vướng mắc, nảy sinh trong thực tiễn ở địa phương, đồng thời là đợt bồi dưỡng, huấn luyện nâng cao chất lượng tổng hợp của lực lượng vũ trang địa phương, đặc biệt là lực lượng DQTV, cả về số lượng, chất lượng chính trị, trình độ SSCĐ, khả năng nhận và hoàn thành nhiệm vụ. Từ kết quả diễn tập, các địa phương thường xuyên rèn luyện về trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu cho lực lượng vũ trang cấp cơ sở, trở thành “lực lượng tại chỗ” sắc bén, thực sự là lực lượng chính trị trung thành bảo vệ cấp ủy đảng, chính quyền và nhân dân.
Năm là, Ban Chỉ đạo cấp Thị xã, mà thường xuyên trực tiếp là Ban CHQS Thị xã chủ động soạn thảo các văn bản chỉ đạo gửi sớm cho địa phương diễn tập; tổ chức tập huấn cho các thành phần chủ chốt các đơn vị diễn tập theo ý định diễn tập hàng năm, đồng thời tập trung vào nội dung mới, nội dung các đơn vị diễn tập năm trước còn yếu, thiếu đã được rút kinh nghiệm. Cấp ủy, chính quyền các phường diễn tập cần chuẩn bị chu đáo từ công tác lãnh đạo, chỉ đạo cả về chính trị tư tưởng, kinh phí, lực lượng phương tiện, cơ sở vật chất phục vụ diễn tập và công tác bảo đảm an toàn cho diễn tập.
Sáu là, sau mỗi cuộc diễn tập phải tiến hành tổng kết, rút kinh nghiệm, đánh giá những thuận lợi, khó khăn, kết quả đạt được, những hạn chế, bất cập cần tháo gỡ; kịp thời bổ sung cả về mặt lý luận và thực tiễn để nâng cao khả năng huy động mọi tiềm lực cho xây dựng khu vực phòng thủ; thường xuyên kiện toàn xây dựng lực lượng vũ trang đủ về số lượng, có chất lượng tốt đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ đề ra trong tình hình hiện nay.
Thượng tá Bùi Đình Đương, CHT Ban CHQS thị xã
