Hàng nghìn người dân tham gia lễ rước thần từ Đền Quả Sơn lên chùa Bà Bụt với quãng đường gần 4km trong bùn lầy và mưa rét
Sáng ngày 11/2, tức là ngày 20 tháng Giêng, tại di tích lịch sử văn hóa quốc gia đền Quả Sơn, xã Bồi Sơn, huyện Đô Lương (Nghệ An) đã long trọng tổ chức lễ hội đền Quả Sơn năm 2012. Mặc dù trời giá rét kèm theo mưa phùn nhưng lượng người đến tham dự lễ hội ước tính gần 1 vạn người.
Lễ hội Đền Quả Sơn là dịp để nhân dân tưởng nhớ và tri ân Uy Minh Vương Lý Nhật Quang, con trai thứ 8 của Vua Lý Công Uẩn. Trong suốt 19 năm làm tri châu, ông là người có công lao to lớn trong việc giữ vững được bờ cõi, phát triển sản xuất biến vùng biên ải Hoan Châu thành căn cứ địa vững chắc, phồn vinh, tạo hậu thuẫn tin cậy cho nhiều triều đại về sau. Sau khi ông mất, mộ của ông được an táng tại chân núi Quả, làng Bạch Ngọc, nay là xã Bồi Sơn (Đô Lương).
Cùng với thờ Uy Minh Vương, đền Quả Sơn còn thờ Đông Chinh Vương và Dực Thánh Vương là 2 hoàng tử nhà Lý, anh em của Lý Nhật Quang được nhà vua cử vào giúp Lý Nhật Quang trong thực hiện việc chính sự. Đến đầu thế kỷ thứ 20, ngôi đền có quy mô 7 tòa, 40 gian mang phong cách kiến trúc thời Lý – Trần đã được xếp vào hạng “quốc tế” và” “quốc tạo”, tức là nhà nước đứng ra tế lễ và xây dựng. Đền Quả Sơn được xem là một trong những đệ nhất danh thiêng của xứ Nghệ.
Ngày 12/2/1998, đền Quả Sơn được Bộ VH-TT xếp hạng “Di tích lịch sử văn hóa” cấp quốc gia. Nét đặc sắc nhất của lễ hội đền Quả Sơn là lễ rước ngài lên tạ ơn Bà Bụt ở chùa Bà Bụt (hay còn gọi là Tiên tích tự). Tương truyền bà Bụt là người luôn phù giúp Lý Nhật Quang trong việc phát triển quân sự, kinh tế. Tham gia lễ hội Quả Sơn, du khách như hòa mình vào không gian linh thiêng với những nét đẹp riêng có. Đầu tiên là lễ xuất thần; lộn quân thuỷ bộ tái hiện lại khí thế tập luyện hào hùng của binh sỹ thời xa xưa. Sau đó là lễ rước với 2 cánh quân thuỷ, bộ trên quãng đường dài 4 km. Hàng ngàn người dân đã tham gia lễ rước Đức thánh từ đền Quả Sơn lên chùa Bà Bụt.
Trên đường rước bộ, có lễ bái hạ ở các làng Nhân Bồi, Bãi Vải, Phúc Hậu, Nhân Trung và Phúc Yên. Tại các điểm bãi hạ đều được nhân dân lập bàn thờ, trưng bày lễ vật để thể hiện tấm lòng biết ơn đối với Đức Thánh. Lễ tạ ơn ở chùa Bà Bụt ở xã Lam Sơn với phần cổ lễ mang ý nghĩa tạ ơn. Vào sáng ngày 21 tháng Giêng, từ chùa Bà Bụt sẽ diễn ra lễ rước kiệu Đức Thánh hồi cung trở về đền Quả Sơn.
Bên cạnh phần lễ trang nghiêm, Lễ hội Đền Quả Sơn còn tổ chức nhiều trò chơi dân gian như chọi gà, đu tiên, cờ thẻ, cờ người, đấu vật. Đặc biệt thu hút du khách thập phương là đua thuyền bơi chải ngược sông Lam. Lễ hội Đền Quả Sơn được tổ chức trong 3 ngày, 19-21 tháng Giêng hàng năm.
Lễ hội đền Quả Sơn năm 2012 đã để lại nhiều ấn tượng về một lễ hội cổ kính và mang đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc cho nhân dân trong vùng, du khách thập phương. Đồng thời đây cũng là hoạt động có ý nghĩa sâu sắc, thể hiện tấm lòng thành kính, biết ơn đối với những công lao to lớn của Uy Minh Vương Lý Nhật Quang.
Theo: Hoàng Lam – Doãn Hòa