Hiện tượng rác thải xây dựng và vật liệu xây dựng chậm được thu gom do cả hai nơi đang thi công nhiều dự án, tình trạng rác thải sinh hoạt đề tồn đọng, vứt rác và xả nước thải sinh hoạt trong khu vực, thậm chí cả người và gia súc phóng uế ra đường giao thông, bãi tắm… chưachấm dứt.
Cuối tháng 11/2008 chúng tôi về Cửa Lò đúng dịp thị xã vừa tổng kết mùa du lịch 2008. Dạo một vòng quanh thị xã, cảm nhận đầu tiên là công tác đảm bảo VS – MT đã thực sự có nhiều tiến bộ. Tuy gặp ngày mưa do có đợt không khí lạnh về song bắt gặp từng tốp công nhân miệt mài cắt tỉa cây cảnh trên đường Nguyễn Sinh Cung vào thị xã.
Anh Nguyễn Thế Sơn, cán bộ chuyên trách du lịch thị xã nhận định: Có được kết quả như hôm nay là nhờ sự kiên trì thực hiện chủ trương “5 không” trong các hoạt động du lịch của thị xã,trong đó bắt buộc đến từng hộ dân và cơ sở kinh doanh kí cam kết thực hiện đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, nhắc nhở kết hợp tuyên truyền giáo dục thường xuyên. Các lực lượng chức năng của thị xã đã rất kiên quyết xử lý vi phạm kịp thời.
Năm 2008, thị xã tổ chức tập huấn về công tác VS – MT được 2 đợt cho 850 lượt người tham gia, tố chức nhiều chiến dịch ra quân đảm bảo VS – MT như Tết trồng cây ơn Bác đầu năm, tổng dọn VS – MT trước dịp khai trương lễ hội của đoàn TN thị xã phối hợp với các trường học trên địa bàn. Vào mùa du lịch cao điểm.
Công ty CP Du lịch & Môi trường thị xã còn dùng máy cào sàng cát dọc bãi tắm. Mặt khác, thị xã chú trọng công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức, đẩy nhanh tiến độ các dự án đảm bảo VS – MT như dự án lát thảm cỏ lâm viên phía đông đường Bình Minh (đã qua giai đoạn 3), hình thành lâm viên đảo Lan Châu, đặc biệt dự án xử lý nước thải sinh hoạt toàn thị xã do Bỉ tài trợ lên tới 100 tỷ đồng, tích cực vận động các hộ dân xây nhà VS tự huỷ…
Về Khu di tích Kim Liên lần này, chúng tôi cảm thấy yên tâm hơn bởi có sự chuyển biến tích cực. Cả ở quê nội và quê ngoại, cảnh hàng quán lộn xộn căng lều bạt không còn, cảnh quan đã sạch sẽ phong quang hơn trước. Trao đổi với chúng tôi bà Nguyễn Thị Hương – Trưởng phòng hành chính Khu di tích Kim Liên, cho biết: Từ khi tỉnh họp bàn ban hành Quy chế mới về quản lý dịch vụ ở Khu di tích Kim liên sự phối hợp giữa địa phương với đơn vị đã thực sự tốt hơn.
Xã Kim Liên thường xuyên cắt cử anh em công an viên thường trực cùng đơn vị duy trì trật tự, VS – MT. Hiện tượng thả rông gia súc, người dân cắt cỏ vào khu di tích đã chấm dứt, các ốt quán đã đi vào nề nếp; ý thức bảo vệ môi trường cảnh quan cũng được nâng cao hơn trước. Xãnhiều lần tổ chức họp dân các thôn xóm, các đoàn thể vừa tuyên truyền, giải thích vừa ký cam kết đảm bảo trật tự VS – MT, ứng xử có văn hoá với du khách.
Riêng Ban quản lý di tích Kim Liên có quy định hàng tháng vào 2 ngày 15 và 30, công đoàn cơ quan phát động ra quân tổng vệ sinh toàn bộ khu vực di tích, có phân công từng bộ phận đảm nhiệm từng khu vực cụ thể; mỗi tuần nhanh niên phát động vệ sinh toàn bộ khu vực mới xây dựng vào chiều thứ 3 và thứ 6, nay đã thành nề nếp.
Ngoài ra Ban quản lý khu di tích Kim Liên còn hợp đồng thêm 3 nhân công chuyên trách đảm bảo vệ sinh ở 3 điểm chính là quê nội, quê ngoại và khu mộ bà Hoàng Thị Loan, nhất là điểm công cộng như bãi đậu xe, khu vực dịch vụ… Mỗi bãi đậu xe và di tích luôn duy trì 10 thùng rác. Hiện ở đây luôn có 7 xe rác lưu động (gồm 3 xe to và 4 xe rùa) chuyên chở rác, ngoài ra còn hợp đồng thêm một số xe tải nhẹ của dân tham gia chở rác vào cuối tuần hoặc ngày cao điểm tổng vệ sinh toàn khu vực phải chở đi xử lý.
Tuy nhiên, những giải pháp đảm bảo VS – MT ở các điểm du lịch kể trên vẫn thiếu tính bền vững, lâu dài bởi một phần do các dư án đang triển khai thực hiện. Với Cửa Lò nếu dự án xử lý nước thải hoàn thành sẽ giảm đượt nỗi lo về ô nhiễm nguồn nước, nhất là bãi tắm.
Nhưng với đà tăng trưởng của các KCN Nam Cấm, Cửa Lò và xa hơn là Khu kinh tế Đông Nam, vấn đề bảo môi trường cho đô thị du lịch biển này cần được quan tâm hơn với những giải pháp tổng thể lớn hơn mới đáp ứng được yêu cầu. Với Khu di tích Kim Liên, trong dự án bảo tồn tôn tạo Khu di tích Kim Liên gắn với phát triển du lịch đã dành một phần lớn đánh giá tác động môi trường cả trong và sau khi dự án hoạt động, các giải pháp đảm bảo VS – MT bao gồm một hệ thống giải pháp về kỷ thuật, kinh tế, tuyên truyền giáo dục…
Theo ông Nguyễn Vương Lộc – Trưởng ban QL dự án Khu di tích Kim Liên cho rằng, bên cạnh các giải pháp trên, giải pháp tuyên truyền giáo dục ý thức trách nhiệm của mọi người dân kể cả du khách là cơ bản và quan trọng nhất.
Hiện tại nhiều hạng mục công trình thuộc dự án Kim Liên, trong đó có nhiều hạng mục liên quan tới bảo vệ môi trường bị chậm tiến độ do vướng mắc khâu GPMB như việc di dời gần 30 hộ dân ở quê nội và quê ngoại kéo theo việc thi công các tuyến cấp thoát nước cũng chậm theo, ảnh hưởng tới công tác báo vệ cảnh quan môi trường nơi đây, nhất là vào mùa mưa lũ.
Việc xã Kim Liên xây dựng khu xử lý rác thải ra cánh đồng gần con sông Đào, xa khu dân cư có mặt hợp lý nhưng về lâu dài là chưa an tâm, nhất là khâu xử lý chưa triệt để. Điều lo ngại nữa là ý thức của một bộ phận khá lớn du khách còn rất yếu. Với những khó khăn như thế, công tác đảm bảo vệ VS – MT ở các điểm du lịch cần phải kiên trì tuyên truyền giáo dục và tăng cường nhiều giải pháp đồng bộ hơn nữa trong thời gian tới./.
