Đến dự hội thảo có Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Nguyễn Xuân Đường, Phó Tổng cục trưởng Du lịch Hoàng Thị Điệp. Hội thảo nhằm tăng cường trao đổi thông tin, đưa ra các giải pháp hoạch định chiến lược phát triển du lịch vùng và hưởng ứng Tuần lễ Biển và Hải đảo lần đầu tổ chức tại Việt Nam từ ngày 1 đến 8-6.
Tại hội thảo, các tham luận đã tập trung nêu bật những tiềm năng và thế mạnh đặc trưng của du lịch biển, đảo của sáu tỉnh Bắc Trung Bộ: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên- Huế. Đây là khu vực chuyển tiếp giữa vùng du lịch Bắc Bộ và vùng du lịch Nam Trung Bộ, có tiềm năng lớn về tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn. Khu vực này là địa bàn tập trung nhiều tài nguyên du lịch phong phú, trong đó nổi trội là các bãi biển với nhiều bãi tắm đẹp, thắng cảnh kỳ thú như: Sầm Sơn (Thanh Hóa), Cửa Lò, Cửa Hội, Quỳnh Bảng, Quỳnh Phương (Nghệ An), Xuân Thành, Thiên Cầm, Thạch Hải, Đèo Con (Hà Tĩnh), Nhật Lệ (Quảng Bình), Cửa Tùng (Quảng Trị) và Thuận An, Lăng Cô (Thừa Thiên- Huế. Nhiều đảo ven bờ vẫn giữ nguyên được dáng vẻ hoang sơ và đủ điều kiện để xây dựng thành các đảo du lịch và khu du lịch cao cấp.
Ngoài địa hình độc đáo, hệ sinh thái biển đa dạng, tập trung nhiều vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên với ba di sản thế giới được tổ chức UNESCO công nhận cùng hơn 1.200 di tích văn hóa-lịch sử, gần 150 di tích được xếp hạng quốc gia, các tỉnh Bắc Trung Bộ còn có nhiều thuận lợi phát triển du lịch do nằm trên trục giao thông đường bộ, đường sắt bắc- nam, có một sân bay quốc tế, hai sân bay nội địa, nhiều cảng biển và tuyến hành lang du lịch Đông- Tây nối với các nước Lào, Thái-lan và Myanmar.
Những yếu tố nêu trên đã tạo nên thế mạnh cho khu vực Bắc Trung Bộ trong khai thác và phát triển du lịch. Báo cáo của ngành du lịch sáu tỉnh cũng cho thấy thành tựu quan trọng đạt được thời gian qua với tốc độ tăng trưởng khách tương đối cao. Năm 2008, lượng khách trung bình các tỉnh tăng 15,8%/năm, doanh thu du lịch đạt bình quân 570 tỷ đồng, tăng 21%. Cơ sở vật chất kỹ thuật và chất lượng dịch vụ, môi trường du lịch biển, đảo đã có sự chuyển biến rõ rệt. Nhận thức về phát triển du lịch, trong đó có du lịch biển, đảo của các cấp chính quyền và nhân dân được nâng cao, tác động tích cực đến quá trình phát triển, góp phần tăng thu nhập, tạo nhiều việc làm ; thúc đẩy giao lưu, hội nhập khu vực.
Tuy có thế mạnh tiềm năng và hội tụ nhiều yếu tố để phát triển, nhưng du lịch biển, đảo các tỉnh Bắc Trung Bộ cũng đứng trước nhiều khó khăn, thách thức. Đề cập đến vấn đề này tại hội thảo, Tiến sĩ Hoàng Thị Điệp, Phó Tổng cục trưởng Du lịch Việt Nam nhấn mạnh: Đây là thực trạng chung và cũng là những thách thức cần vượt qua của du lịch khu vực có xuất phát điểm còn thấp, quy mô nhỏ và hiệu quả chưa cao. Du khách đến đây vẫn chủ yếu là khách nội địa và khách đi trong ngày, khách quốc tế còn quá ít. Ngoài Thừa Thiên- Huế, các tỉnh còn lại chỉ đón trung bình 46.000 lượt khách quốc tế/năm. Trong khi đó, theo tiêu chí, để có thể gọi là điểm đến của du lịch Việt Nam mỗi tỉnh phải đón được hơn 100.000 lượt khách quốc tế/năm.
Mặt khác, du lịch biển, đảo Bắc Trung Bộ hội nhập trong xu thế cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các trung tâm du lịch trong nước và du lịch các nước chung quanh. Một khó khăn khác là lực lượng làm du lịch các tỉnh trong khu vực nói chung còn yếu và thiếu, ít công ty lữ hành của địa phương có khả năng và thực lực. Cơ sở lưu trú và chất lượng dịch vụ chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển. Hệ thống giao thông giúp du khách tiếp cận với các điểm đến cũng còn nhiều bất cập. Đường bộ xa, không thuận lợi cho khách quốc tế đến từ Thái-lan sử dụng ô-tô tay lái bên phải bởi vấn đề này mới được cho phép về nguyên tắc. Đường hàng không đang ở giai đoạn đầu tư ban đầu, du lịch đường sắt chưa được khai thác đúng mức, cảng biển đón tầu du lịch gần như không có hoặc chưa được đầu tư nhiều về cơ sở hạ tầng, không bảo đảm đủ tiêu chuẩn đón khách quốc tế.
Tiến sĩ Hà Văn Siêu thuộc Viện Nghiên cứu phát triển du lịch cho rằng, điểm yếu của du lịch biển, đảo Bắc Trung Bộ là xây dựng sản phẩm còn thiếu tính liên kết giữa các địa phương, đơn điệu và trùng lặp, phổ biến vẫn chỉ là các loại hình tham quan, nghỉ dưỡng và tắm biển, thiếu những sản phẩm du lịch và dịch vụ cao cấp, độc đáo, có chất lượng và uy tín trên thị trường. Cả vùng hiện vẫn chưa có khu du lịch biển tổng hợp tầm cỡ, có thể so sánh với một số khu du lịch nối tiếng quốc tế ở các nước chung quanh như Bali, Ma Cao, Phu-kệt… Cho đến nay chưa có được một mô hình đầu tư khai thác hiệu quả và bền vững trong hệ thống hải đảo khu vực. Các giá trị văn hóa biển truyền thống cũng không được chú ý khai thác đúng mức. Thiếu sản phẩm đặc trưng, trình độ quản lý yếu là một trong những nguyên nhân cơ bản hạn chế khả năng chi tiêu và kéo dài ngày lưu trú của du khách khi đến đây.
Một thực trạng cũng được các doanh nghiệp lữ hành lưu ý là vấn đề yếu kém của cơ sở hạ tầng. Giám đốc Công ty cổ phần du lịch Việt Nam tại Hà Nội Lưu Nhân Vinh nhận xét: Chính việc thiếu vắng những khu du lịch chất lượng trong khu vực đã làm nản lòng các đơn vị lữ hành quốc tế đưa khách đến. Ngoài một số ít khu du lịch cao cấp, phần lớn các khu du lịch chưa đáp ứng được yêu cầu về chất lượng dịch vụ phục vụ du khách nước ngoài và khách có thu nhập cao trong nước.
Phó Giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá Doãn Văn Phú cũng cho rằng, một phần nguyên nhân yếu kém của du lịch khu vực xuất phát từ tư tưởng kinh doanh mùa vụ, thiếu tính chuyên nghiệp và không thống nhất trong công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch, gây nên sự giống nhau trong sản phẩm du lịch chào bán. Phần lớn quy hoạch chưa có tính khả thi cao và còn phải điều chỉnh, sửa đổi liên tục, thiếu định hướng và dự báo vĩ mô về loại hình du lịch. Sự phát triển không theo quy hoạch đã tạo ra bức tranh toàn cảnh kém hấp dẫn cùng môi trường du lịch chưa thật sự thân thiện, an toàn cho du khách và dân trí thấp đã và đang làm xấu đi hình ảnh của du lịch khu vực. Công tác xúc tiến du lịch không chuyên nghiệp, thiếu bài bản và ổn định, trong khi sự tham gia của các doanh nghiệp du lịch ở các tỉnh vào hoạt động này rất mờ nhạt mặc dù họ là những người được hưởng lợi chính.
Từ thực trạng và những khó khăn nêu trên, các đại biểu đã thảo luận về một số định hướng và giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển du lịch biển, đảo của khu vực, trong đó tập trung xác định rõ thị trường ưu tiên của du lịch các tỉnh Bắc Trung Bộ vẫn là với thị trường khách trong nước. Tập trung khai thác mạnh luồng khách du lịch ca-ra-van từ đông bắc Thái-lan, Lào và nước thứ ba sang. Triển khai hiệu quả chủ trương cho phép phương tiện giao thông đường bộ có tay lái bên phải vào Việt Nam; kết hợp thu hút du khách Trung Quốc và ASEAN vào theo đường bộ. Để làm được điều này, các tỉnh trong khu vực cần liên kết đầu tư, tập trung xây dựng những sản phẩm du lịch biển, đảo vừa mang đặc thù vùng, vừa phù hợp tiềm năng, thế mạnh của từng địa phương, tránh hiện tượng trùng lặp, dập khuôn, đơn điệu.
Về du lịch nghỉ dưỡng biển, đảo, nên có một quy hoạch chiến lược với tầm nhìn dài hạn cho cả khu vực, tổ chức không gian du lịch hợp lý, đặc biệt cho dải ven biển, đáp ứng được nhu cầu đón hàng triệu lượt khách/năm. Nhanh chóng mời gọi đầu tư các khu du lịch đạt chuẩn quốc tế nhằm đón trước sự phát triển của tuyến du lịch hành lang Đông- Tây với lưu lượng khách du lịch gia đình và theo chương trình du lịch bằng ô-tô khá lớn. Đẩy mạnh phát triển loại hình du lịch văn hoá- lịch sử, sinh thái biển từ việc khai thác lợi thế tập trung nhiều di sản và các vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên.
Một trong những giải pháp quan trọng được đề cập nhiều tại hội thảo là công tác xúc tiến, quảng bá, thu hút du khách thông qua việc huy động tối đa các nguồn lực; thực hiện hợp tác trong chương trình xúc tiến quảng bá điểm đến bắc miền trung với các tỉnh trong vùng; hợp tác quảng bá hình ảnh ba quốc gia một điểm đến giữa Việt Nam- Lào- Thái-lan ; tổ chức gặp gỡ, mời chào các hãng lữ hành quốc tế, tham gia sự kiện du lịch lớn tại các thị trường trọng điểm. Có chính sách thu hút các hãng lữ hành mạnh trong ngành để họ đưa điểm đến Bắc Trung Bộ vào chương trình du lịch chào bán; quảng bá tại chỗ thông qua tổ chức các đoàn khảo sát du lịch khu vực dành cho giới đầu tư, doanh nghiệp du lịch và báo chí. Đồng thời tập trung trung đào tạo nhân lực du lịch theo hướng đồng bộ, chuyên nghiệp, xây dựng đội ngũ làm du lịch có khả năng, kiến thức, trình độ; chú trọng đáp ứng những thị trường có nguồn khách đến đông. Thực hiện xã hội hóa đào tạo nguồn nhân lực, ưu tiên sử dụng nguồn nhân lực tại chỗ và liên kết hỗ trợ đào tạo….
Để khai thác một cách hiệu quả, biến những tiềm năng trở thành hiện thực, du lịch biển, đảo khu vực Bắc Trung Bộ đang chờ đợi những bước đi và giải pháp mang tính đột phá và có tầm chiến lược lâu dài.
Theo: Nguyễn Tiến Cường
