Đến làng nghề sản xuất nước mắm Hải Giang 1, phường Nghi Hải, thị xã Cửa Lò trong những ngày này, chúng tôi cảm nhận được không khí tết đang quyện với hương vị mặn nồng của những bể nước mắm đã chín. Đây là thời gian, bận rộn nhất trong năm nhưng đồng thời cũng là niềm vui của những hộ sản xuất nước mắm vì lúc sản phẩm nước mắm của họ được tiêu thụ nhiều nhất, đặc biệt là nước mắm hạ thổ – một loại nước mắm cổ truyền được người dân làng nghề Hải Giang 1 lưu giữ từ bao đời nay. Bà Trần Thị Biên – người dân làng nghề nói:“Trước đây ông cha đã làm, rồi tới ông bà nội, tôi về làm dâu và học được nghề của ông bà. Với công thức cổ truyền thì mình giữ được lâu dài, và để đảm bảo uy tín thì mình phải giữ được cái đức của mình”.
So với các loại nước mắm thường, nước mắm hạ thổ có mùi thơm nồng, càng ăn, càng có vị ngọt đậm về sau và càng để lâu càng ngon. Để có được sản phẩm nước mắm hạ thổ dùng trong ngày tết, ngay từ đầu năm, người sản xuất phải chọn loại nước mắm ngon nhất, đóng vào chai kín sau đó đem chôn xuống đất. Do vậy, những ngày giáp tết chính là thời điểm người dân làng nghề Hải Giang 1 tiêu thụ nước mắm hạ thổ, đồng thời cũng chuẩn bị cho một mùa vụ mới. Ông Trần Thanh Nam – làng nghề Hải Giang 1 – phường Nghi Hải – Thị xã Cửa Lò cho biết: “Cả năm chủ yếu làm vào tháng chạp nên nhà tôi chuẩn bị 1 lượng nước mắm ngon, chất lượng nhất để phục vụ cho khách. Khách của tôi chủ yếu là ở Hà Nội, có người còn mua để gửi sang Nga. Đến hôm nay, tôi đã bán được trên 25 triệu rồi”.
Với hương vị đặc trưng riêng của mình, nước mắm hạ thổ giờ đây không chỉ được sử dụng trong những gia đình ở Hải Giang 1 mà nó đã trở thành một sản phẩm tăng thêm thu nhập cho người dân làng nghề này, đặc biệt trong dịp Tết. Có thể nói nước mắm hạ thổ không chỉ đem lại hương vị đậm đà cho bữa ăn ngày tết của các gia đình, mà còn đem lại niềm vui cho người dân làng nghề sản xuất nước mắm Hải Giang 1. Ông Trần Minh Thức – khối trưởng khối Hải Giang 1 – Phường Nghi Hải – thị xã Cửa Lò phấn khởi nói: “Năm nay, không khí tết ở đây vui hơn vì các nhà sản xuất nước mắm thi đua bán, các nơi tấp nập đến mua. Năm nay, khối Hải Giang 1 được tỉnh Nghệ An công nhận làng nghề, và đến tháng giêng, tháng hai sẽ tổ chức đón làng nghề. Vì vậy, hiện nay, toàn dân đang phấn khởi chờ ngày vui nhất của làng nghề làm nước mắm Hải Giang”.
Mỗi mùa xuân trôi qua với bao sự đổi thay, nhưng nước mắm hạ thổ vẫn giữ được đặc trưng riêng từ bao thế hệ làm nước mắm ở làng nghề Hải Giang 1. Đó là sự kết hợp giữa yếu tố truyền thống với cái tâm của người làm nghề, để đến hôm nay, nước mắm hạ thổ vẫn được ví “sóng sánh như mật ong và trong như hổ phách”./.
Theo: Thanh Vân
