Nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, lượng mưa trung bình hàng năm ở đây là 1.800mm và nhiệt độ trung bình 23,5 oC, VQG Pù Mát là nơi tham quan, nghỉ dưỡng thú vị, đầy sức mê hoặc cho những ai muốn khám phá, hòa mình vào thiên nhiên, đất trời.
Những nét đặc trưng độc đáo
VQG Phù Mát là khu rừng tự nhiên đặc trưng cho hệ sinh thái rừng mang tính nguyên sinh thuộc rừng ẩm nhiệt đới vùng Bắc Trường Sơn Việt Nam. Với giới khoa học, nơi đây không còn gì xa lạ bởi tính đa dạng sinh học và là nơi đầu tiên trên thế giới phát hiện ra loài thú quý hiếm: Sao la. Pù Mát có 2.494 loài thực vật, 132 loài thú, 361 loài chim, 53 loài bò sát, 33 loài lưỡng cư, 83 loài cá, 39 loài dơi, và 1.080 loài côn trùng. Trong đó có nhiều loài động, thực vật quý hiếm đang bị đe dọa bao gồm 69 loài thực vật và 70 loài động vật được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam và Sách Đỏ thế giới.
VQG Phù Mát có vai trò quan trọng trong việc tăng cường chức năng phòng hộ đầu nguồn cho hệ thống sông Cả, phục vụ trực tiếp cho sản xuất và đời sống của cộng đồng dân cư trong toàn khu vực. Ngoài ra VQG Phù Mát còn góp phần phát triển du lịch sinh thái, nâng cao nhận thức về bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, thu hút các nguồn tài trợ quốc tế phục vụ cho mục đích bảo tồn thiên nhiên và phát triển sinh kế; là mắt xích quan trọng trong việc quảng bá và tiêu thụ sản phẩm làng nghề của cộng đồng dân cư vùng đệm…
Món quà vô giá của thiên nhiên
Theo tiếng Thái, Pù có nghĩa là đỉnh núi, Pù Mát là đỉnh núi cao nhất trong khu vực (1.841m) và được đặt tên cho VQG. Pù Mát đẹp ở cái hùng vĩ của rừng xanh, ở vẻ nguyên sinh không chút đụng chạm của bàn tay con người. Đến với Pù Mát du khách sẽ được chiêm ngưỡng nét hoang sơ của rừng nguyên sinh với tính da dạng sinh học cao bậc nhất Việt Nam, làm quen, tiếp xúc với những đồng bào dân tộc thiểu số có những nét văn hóa độc đáo.
Trải rộng trên 3 huyện Tương Dương, Con Cuông và Anh Sơn, Pù Mát chính là nơi ở của người Thái – dân tộc đã sống lâu đời nơi đây. Nét hoang sơ hùng vĩ của núi rừng Pù Mát được pha lẫn với nét văn hoá độc đáo, tinh tế của người Thái. Họ sinh sống ở hầu hết các thôn bản, trong các nhà sàn bằng gỗ với nghề trồng lúa nước. Ở những vùng đồi, họ tham gia trồng cây hoặc đốt nương làm rẫy, trồng màu hoặc các loại cây lương thực khác; chăn nuôi gia súc gia cầm; làm các sản phẩm mây tre đan và dệt vải truyền thống.
Vải thổ cẩm của người Thái nổi tiếng về tính độc đáo, màu sắc sặc sỡ và bền đẹp. Giữ truyền thống lâu đời, người Thái sinh sống tập trung theo dòng họ, mỗi cộng đồng dân cư có tín ngưỡng và tập tục riêng, có những lễ hội gắn liền với các mùa bội thu và sản xuất nông nghiệp. Nhảy sạp, uống rượu cần là đặc trưng không thể trộn lẫn trong sinh hoạt thường ngày của người Thái.
